Benzen: czy mamy się czego bać?

Urząd miasta, tak jak i mieszkańcy, na bieżąco analizuje dane pomiarowe publikowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu (WIOŚ). W ostatnich dniach stacja pomiarowa na osiedlu Piastów wskazuje tzw. piki benzenu. Jakość powietrza jest jednym z priorytetów władz Kędzierzyna-Koźla, dlatego od kilku lat żądają one od właściwych instytucji podjęcia zdecydowanych kroków, które wskażą przyczynę i źródło zanieczyszczenia. Za każdym razem apele te pozostają bez zdecydowanej reakcji.

Miasto nie bagatelizuje tematu i wielokrotnie wzywało do działania Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu, interweniowało w prokuraturze i apelowało do przedstawicieli rządu. W każdym przypadku urząd „odbija się od ściany”, bo wszystkie instytucje w swoich odpowiedziach powołują się na obowiązujące średnioroczne normy dla benzenu, które od 2013 r. nie były przekraczane. Pomimo to, miasto stale docieka przyczyn występujących co jakiś czas kilkugodzinnych pików. Niestety możliwości prawne samorządu w tym względzie są niewielkie.

Za fachowcami pokazujemy liczby – wartości stężenia benzenu w powietrzu, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie i życie ludzi. Zdaniem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny pik trwający kilka lub kilkanaście godzin rzadko powoduje w środowisku wzrost ryzyka na tyle poważny, by zagrozić zdrowiu. 

Jak podaje Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, pierwsze efekty wpływu wdychanego benzenu na organizm ludzki (wykryto jego obecność we krwi) obserwuje się przy poddaniu organizmu 8-godzinnemu działaniu stężenia 80 miligramów/m³ (tj. 80 000 mikrogramów/m³). Pierwsze objawy zatrucia, takie jak ból głowy, znużenie, nudności, wymioty i osłabienie, pojawiają się, gdy poziom benzenu w powietrzu atmosferycznym wynosi od 160 miligramów/m³ do 480 miligramów/m³ (tj. od 160 000 mikrogramów/m³ do 480 000 mikrogramów/m³) i utrzymuje się przez 5 godzin. 

Poziomem, który błyskawicznie wywołuje rzeczywiście odczuwalny ból, jest stężenie wynoszące 1,6 grama/m³ (tj. 1 600 000 mikrogramów/m³). Badania pokazują, że stężenie benzenu na poziomie 61-64 gramy/m³ (tj. 61 000 000 – 64 000 000 mikrogramów/m³) przy narażeniu człowieka przez 5-10 minut może spowodować śmierć. W powietrzu atmosferycznym takie chmury jednak nie występują.

Pamiętajmy: 1 gram to 1 000 (tysiąc) miligramów i 1 000 000 (milion) mikrogramów. Roczny dopuszczalny poziom benzenu w powietrzu, określony normą, wynosi 5 mikrogramów/m³. Stężenia, które odnotowano w ostatnim czasie w Kędzierzynie-Koźlu, są zatem bardzo dalekie od wartości, które mogłyby zagrozić zdrowiu i życiu mieszkańców. Dodatkowo porównywanie pomiarów godzinowych z normą średnioroczną jest nieuzasadnione.